STEM là gì?

STEM là viết tắt của các lĩnh vực Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật) và Mathematics (Toán học). STEM được xem là trụ cột lọi cho nhiều ngành nghề hiện đại nhờ khả năng giải quyết vấn đề, tăng tính đổi mới và đối mặt với những thách thức toàn cầu.

Theo Tổng cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ (Bureau of Labor Statistics - BLS), đến năm 2030, nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực STEM được dự báo tăng đáng kể, đáp ứng xu hướng số hóa và tự động hoá trên quy mô lớn.

Các lĩnh vực thuộc STEM không chỉ tạo ra cơ hội việc làm mới mà còn đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Theo báo cáo từ PwC, các ngành nghề trong lĩnh vực STEM được dự báo sẽ đóng góp tới 14% vào GDP toàn cầu vào năm 2030. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy STEM đang và sẽ tiếp tục giữ vai trò then chốt trong việc định hình nền kinh tế thế giới.

Một nghiên cứu của LinkedIn thực hiện vào năm 2024 cho thấy rằng 70% các công việc mới xuất hiện trên thị trường lao động toàn cầu đều liên quan đến STEM. Điều này đồng nghĩa với việc các lĩnh vực STEM không chỉ đáp ứng nhu cầu của hiện tại mà còn dẫn dắt xu hướng nghề nghiệp trong tương lai. Hơn nữa, các báo cáo từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cũng nhấn mạnh rằng các ngành STEM sẽ tạo ra hơn 9 triệu việc làm mới trên toàn thế giới vào cuối thập kỷ này, đặc biệt là trong các lĩnh vực như AI, năng lượng tái tạo, và công nghệ không gian.

Các chuyên gia đầu ngành đều khẳng định vai trò quan trọng của STEM trong việc giải quyết các thách thức toàn cầu và mở ra những cơ hội mới cho sự phát triển bền vững. Ông Elon Musk, CEO của SpaceX và Tesla, nhận định: “STEM không chỉ là tương lai, nó là hiện tại. Chúng ta cần thúc đẩy giáo dục và sự nghiệp trong các lĩnh vực này để giải quyết những thách thức toàn cầu.”

Bà Ginni Rometty, cựu CEO của IBM, cũng từng chia sẻ rằng: “Chúng ta đang ở trong thời kỳ chuyển giao mà công nghệ và dữ liệu sẽ là những yếu tố chính thúc đẩy tăng trưởng. STEM không chỉ cung cấp nền tảng kỹ thuật mà còn mở ra cánh cửa cho sự sáng tạo không giới hạn.”

Ngoài ra, ông Sundar Pichai, CEO của Google, đã nhấn mạnh rằng đầu tư vào giáo dục STEM là khoản đầu tư quan trọng nhất cho tương lai của nhân loại, khi công nghệ ngày càng trở thành yếu tố sống còn trong mọi lĩnh vực từ kinh tế, y tế, đến giáo dục và năng lượng.

Tất cả những ý kiến trên đều cho thấy một điều: STEM không chỉ là một lựa chọn nghề nghiệp, mà còn là động lực chính định hình thế giới trong tương lai.

10 ngành nghề STEM có tiềm năng phát triển cao nhất trong tương lai

 

Kỹ sư Phát triển Trí tuệ nhân tạo (AI)

AI đang dần trở thành cốt lõi trong nhiều ngành công nghiệp, từ sản xuất, chăm sóc sức khỏe đến giáo dục và tài chính. Theo Forbes, thị trường AI toàn cầu được dự báo sẽ đạt mức 190 tỷ USD vào năm 2025. Điều này cho thấy mức độ quan trọng của AI trong việc định hình tương lai công nghệ.

Các ngành ứng dụng AI như y tế, giao thông và thương mại điện tử đang tăng cường tuyển dụng kỹ sư AI để tăng tốc chuyển đổi số. Chẳng hạn, trong lĩnh vực y tế, AI hỗ trợ chẩn đoán bệnh, phân tích hình ảnh y khoa và phát triển các liệu pháp điều trị cá nhân hóa. Trong giao thông, AI đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển xe tự hành, quản lý lưu lượng giao thông và tối ưu hóa tuyến đường. Thương mại điện tử cũng là lĩnh vực nổi bật khi AI được sử dụng để cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm, phân tích dữ liệu khách hàng và cải thiện dịch vụ hậu cần.

Ngoài ra, AI không chỉ giúp tối ưu hóa quá trình làm việc mà còn mở ra tương lai với nhiều công nghệ tiên tiến như ChatGPT, xe tự hành và các hệ thống AI sáng tạo khác. Tất cả đều cho thấy rằng kỹ sư phát triển AI sẽ tiếp tục là một trong những ngành nghề có nhu cầu cao nhất trong thập kỷ tới.

 

Phân tích Dữ liệu (Data Analytics)

Với khối lượng dữ liệu khổng lồ đang gia tăng, nhu cầu về các chuyên gia phân tích dữ liệu cũng tăng cao tương ứng. Theo McKinsey, nhu cầu cho nhân lực phân tích dữ liệu được dự báo sẽ tăng 30% đến năm 2030. Điều này phản ánh tầm quan trọng của việc sử dụng dữ liệu trong việc ra quyết định và tối ưu hóa các hoạt động kinh doanh.

Các doanh nghiệp trong các lĩnh vực như tài chính, bán lẻ và y tế đang tích cực ứng dụng phân tích dữ liệu để hiểu rõ hơn về khách hàng, tối ưu hóa quy trình và gia tăng hiệu quả kinh doanh. Ví dụ, trong ngành tài chính, phân tích dữ liệu được sử dụng để dự đoán rủi ro, phát hiện gian lận và cá nhân hóa dịch vụ cho khách hàng. Trong bán lẻ, nó giúp doanh nghiệp hiểu xu hướng mua sắm và quản lý hàng tồn kho một cách hiệu quả. Còn trong y tế, phân tích dữ liệu đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện chăm sóc sức khỏe, từ quản lý hồ sơ bệnh nhân đến nghiên cứu y học.

Kỹ sư Phần mềm (Software Engineering)

Ngành công nghiệp phần mềm vẫn duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ nhờ nhu cầu chuyển đổi số và phát triển ứng dụng không ngừng tăng. Theo báo cáo từ Gartner, số lượng ứng dụng di động dự kiến sẽ tăng 70% vào năm 2028, điều này đặt ra nhu cầu cấp thiết về các kỹ sư phần mềm có trình độ cao.

Bên cạnh đó, sự bùng nổ của ngành công nghiệp game, phần mềm AI và các giải pháp tự động hóa cũng mang lại cơ hội lớn cho những người làm trong lĩnh vực này. Kỹ sư phần mềm không chỉ tham gia vào việc xây dựng các ứng dụng thông thường mà còn đóng vai trò cốt lõi trong việc phát triển các hệ thống phức tạp như trí tuệ nhân tạo, công nghệ blockchain, và các nền tảng thương mại điện tử. Những công nghệ này không chỉ phục vụ mục tiêu kinh doanh mà còn định hình cách con người tương tác với thế giới kỹ thuật số.

An ninh mạng (Cybersecurity)

Trong bối cảnh các mối nguy an ninh không gian mạng ngày càng gia tăng, nhu cầu về chuyên gia an ninh mạng đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Theo báo cáo từ Cybersecurity Ventures, đến năm 2025, thế giới sẽ đối mặt với tình trạng thiếu hụt tới 3,5 triệu vị trí làm việc trong lĩnh vực này. Đây là một con số đáng báo động, cho thấy khoảng cách lớn giữa nhu cầu và nguồn nhân lực hiện có.

Các cuộc tấn công từ hacker, ransomware và các mối đe dọa bảo mật khác đã trở thành vấn đề nghiêm trọng, không chỉ đối với các doanh nghiệp mà còn cả các tổ chức chính phủ. Chẳng hạn, các vụ tấn công vào hệ thống dữ liệu y tế hoặc ngân hàng có thể gây thiệt hại nặng nề về tài chính và làm suy giảm niềm tin của công chúng. Điều này khiến vai trò của chuyên gia an ninh mạng trở nên quan trọng trong việc bảo vệ hệ thống, dữ liệu và thông tin nhạy cảm của tổ chức.

Chuyên gia Robot (Robotics Specialist)

Robot đang ngày càng chứng minh vai trò không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực như sản xuất, y tế, và logistics. Theo báo cáo từ Liên đoàn Robot Quốc tế (IFR), doanh thu từ robot công nghiệp dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030. Sự tăng trưởng mạnh mẽ này được thúc đẩy bởi nhu cầu tự động hóa trong các ngành như sản xuất ô tô, quản lý kho bãi và chăm sóc sức khỏe.

Trong ngành y tế, robot được ứng dụng để hỗ trợ phẫu thuật, chăm sóc bệnh nhân và thực hiện các nhiệm vụ phức tạp mà con người khó có thể đảm nhận. Trong logistics, robot giúp tối ưu hóa quy trình vận chuyển, sắp xếp và quản lý hàng hóa trong kho. Tại các nhà máy, robot đảm nhận những nhiệm vụ nặng nhọc, cải thiện năng suất và độ chính xác. Với những tiến bộ liên tục trong trí tuệ nhân tạo và cảm biến, chuyên gia robot sẽ tiếp tục là một trong những ngành nghề được săn đón nhiều nhất trong thập kỷ tới.

Năng lượng Tái tạo (Renewable Energy)

Năng lượng tái tạo đang trở thành trụ cột trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu và đảm bảo an ninh năng lượng toàn cầu. Theo Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA), nhu cầu năng lượng tái tạo sẽ đạt đỉnh cao vào năm 2030, khi các quốc gia cam kết đạt mục tiêu trung hòa carbon. Các nguồn năng lượng như điện mặt trời, điện gió và năng lượng sinh học không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tạo ra hàng triệu cơ hội việc làm mới.

Ví dụ, năng lượng mặt trời đã trở thành lĩnh vực dẫn đầu, với hàng triệu tấm pin được lắp đặt hàng năm trên khắp thế giới. Trong khi đó, năng lượng gió ngoài khơi đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt tại các khu vực ven biển châu Âu và châu Á. Sự chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo đòi hỏi sự phát triển đội ngũ chuyên gia kỹ thuật, nhà khoa học và quản lý dự án trong ngành này.

Khoa học Y sinh (Biomedical Science)

Khoa học y sinh là nền tảng cho những tiến bộ quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và nghiên cứu y học. Các công nghệ đột phá như chỉnh sửa gen (CRISPR), phát triển vắc xin mRNA và nghiên cứu liệu pháp tế bào gốc đã mang lại những giải pháp cứu sống hàng triệu người trên toàn thế giới. Theo báo cáo từ Market Research Future, thị trường khoa học y sinh toàn cầu được dự báo sẽ đạt giá trị 430 tỷ USD vào năm 2030.

Lĩnh vực này đặc biệt quan trọng trong việc đối phó với các đại dịch, phát triển thuốc điều trị và cải thiện chất lượng sống. Những vị trí như nhà nghiên cứu y sinh, kỹ thuật viên phòng thí nghiệm và chuyên gia công nghệ y tế đang trở thành tâm điểm tuyển dụng của nhiều tổ chức y tế và viện nghiên cứu lớn trên toàn cầu.

Công nghệ chuỗi khối (Blockchain Technology)

Blockchain đã vượt qua vai trò ban đầu trong lĩnh vực tiền điện tử và hiện đang được ứng dụng rộng rãi trong logistics, y tế, giáo dục và nhiều ngành khác. Công nghệ này mang lại sự minh bạch, bảo mật và hiệu quả cao hơn trong quản lý dữ liệu. Theo báo cáo từ PwC, ứng dụng blockchain có tiềm năng gia tăng GDP toàn cầu thêm 1,76 nghìn tỷ USD vào năm 2030.

Trong logistics, blockchain giúp theo dõi chuỗi cung ứng một cách minh bạch và giảm gian lận. Trong y tế, công nghệ này hỗ trợ quản lý hồ sơ bệnh nhân và tối ưu hóa quy trình cấp thuốc. Tại lĩnh vực giáo dục, blockchain giúp lưu trữ và xác thực bằng cấp một cách an toàn và tiện lợi. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, các chuyên gia blockchain sẽ là lực lượng chủ chốt trong việc định hình tương lai của nhiều ngành công nghiệp.

Công nghệ Không gian (Space Technology)

Sự phát triển của các công ty như SpaceX đã thúc đẩy nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực này. Theo Morgan Stanley, ngành công nghiệp không gian sẽ đạt giá trị 1 nghìn tỷ USD vào năm 2040, mở ra nhiều cơ hội việc làm mới. Với sự bùng nổ của các dự án thám hiểm không gian và vệ tinh viễn thông, các chuyên gia về công nghệ không gian đang trở thành tài sản quý giá cho những công ty công nghệ hàng đầu. Các lĩnh vực như thiết kế tàu vũ trụ, quản lý sứ mệnh, và nghiên cứu hành tinh đều hứa hẹn những cơ hội phát triển mạnh mẽ.

Đổi mới trong Nông nghiệp (AgriTech)

Nông nghiệp thông minh là xu hướng bền vững. Theo Grand View Research, thị trường AgriTech sẽ tăng trưởng với tốc độ CAGR 12,1% đến năm 2030 nhờ các công nghệ như IoT và phân tích dữ liệu. Những đổi mới như drone nông nghiệp, cảm biến thông minh, và hệ thống tưới tiêu tự động không chỉ cải thiện năng suất mà còn giúp bảo vệ môi trường. Đặc biệt, các giải pháp AgriTech đang hỗ trợ mạnh mẽ trong việc tối ưu hóa nguồn tài nguyên và giảm thiểu lãng phí, mang lại lợi ích to lớn cho cả nông dân và ngành công nghiệp thực phẩm toàn cầu.

Kết luận

Những ngành nghề STEM không chỉ mang lại cơ hội việc làm mà còn giúp định hình thế giới tương lai. Với sự phát triển mạnh mẽ trong các lĩnh vực như AI, phân tích dữ liệu, năng lượng tái tạo và công nghệ không gian, đây là thời điểm vàng để các bạn trẻ nắm bắt cơ hội và phát triển sự nghiệp. Sự chuẩn bị kỹ càng về kỹ năng và kiến thức sẽ giúp các bạn đứng vững và phát triển trong thời đại công nghệ đầy thách thức và cơ hội này.

Nguồn tham khảo:

1. PwC: "Future of Work: The Global Workforce in 2030."

2. Bureau of Labor Statistics (BLS): "STEM Occupations: Past, Present, and Future."

3. Forbes: "The Growing Demand for Artificial Intelligence."

4. McKinsey: "Data Analytics and its Impact by 2030."