Blockchain là gì?

Blockchain là một sổ cái kỹ thuật số phi tập trung, ghi lại mọi giao dịch một cách minh bạch, không thể thay đổi. Mỗi giao dịch sau khi được xác minh sẽ được lưu trữ thành một “khối” (block) và nối với các khối trước đó theo trình tự thời gian, tạo thành một “chuỗi” dữ liệu không thể chỉnh sửa.

Chính nhờ tính bảo mật cao và khả năng tạo niềm tin giữa các bên không quen biết, Blockchain đang dần chứng minh tiềm năng của mình trong việc tối ưu hóa hoạt động logistics.

Lợi ích của Blockchain trong ngành Logistics

1. Minh bạch hóa chuỗi cung ứng

Một trong những vấn đề nhức nhối nhất của chuỗi cung ứng toàn cầu là sự thiếu minh bạch. Theo IBM, có tới 84% giám đốc điều hành logistics cho rằng việc thiếu thông tin minh bạch là rào cản lớn nhất để nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng (IBM, 2020). Với Blockchain, mọi bước trong quy trình - từ nơi sản xuất, lưu kho, vận chuyển, đến giao hàng cuối cùng - đều được ghi lại rõ ràng, giúp doanh nghiệp dễ dàng truy xuất nguồn gốc sản phẩm, phòng tránh hàng giả và xử lý sự cố nhanh chóng.

2. Tăng tốc xử lý giao dịch và giảm thiểu gian lận

Blockchain cho phép xử lý các giao dịch vận chuyển theo thời gian thực thông qua hợp đồng thông minh (smart contract). Các hợp đồng này tự động kích hoạt khi các điều kiện đã lập trình được đáp ứng, giảm thiểu thời gian chờ xử lý giấy tờ, cũng như rủi ro do yếu tố con người gây ra. Theo Deloitte, việc ứng dụng Blockchain có thể giảm tới 50% chi phí liên quan đến giấy tờ vận chuyển trong chuỗi cung ứng toàn cầu (Deloitte, 2019).

3. Tối ưu hóa hiệu suất vận hành

Nhờ khả năng đồng bộ dữ liệu tức thì giữa các bên tham gia (nhà sản xuất, nhà vận chuyển, nhà bán lẻ...), Blockchain giúp giảm sai lệch thông tin, tránh trễ lịch giao hàng và giảm chi phí vận hành. Một nghiên cứu từ Accenture cho thấy việc áp dụng Blockchain trong logistics có thể giúp các doanh nghiệp tiết kiệm từ 5% đến 10% chi phí chuỗi cung ứng hàng năm (Accenture, 2021).

Các ứng dụng Blockchain thực tế trong logistics

Maersk và IBM: TradeLens

TradeLens là nền tảng chuỗi cung ứng số hóa do Maersk và IBM phát triển, sử dụng công nghệ Blockchain để kết nối hơn 90 tổ chức logistics toàn cầu. Tính đến năm 2022, hệ thống này đã ghi nhận hơn 1 tỷ sự kiện vận chuyển và hơn 30 triệu tài liệu được chia sẻ minh bạch, giảm thời gian xử lý hàng hóa xuống 38% (IBM, 2022).

Walmart: Truy xuất nguồn gốc thực phẩm

Walmart đã hợp tác với IBM để ứng dụng Blockchain trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm nông nghiệp. Kết quả cho thấy thời gian truy xuất nguồn gốc của một loại xoài tại Mỹ giảm từ 7 ngày xuống còn 2.2 giây (IBM Food Trust, 2019). Điều này không chỉ giúp kiểm soát chất lượng mà còn hỗ trợ xử lý nhanh khi có sự cố an toàn thực phẩm.

Thách thức khi triển khai Blockchain trong logistics

Dù tiềm năng rất lớn, việc triển khai Blockchain vẫn gặp nhiều rào cản:

  • Chi phí đầu tư ban đầu cao: Doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ này do chi phí phát triển và tích hợp hệ thống mới.

  • Thiếu chuẩn hóa dữ liệu: Khi các bên sử dụng hệ thống và định dạng dữ liệu khác nhau, việc tích hợp Blockchain trở nên phức tạp.

  • Yếu tố pháp lý: Một số quốc gia vẫn chưa có khung pháp lý rõ ràng cho việc ứng dụng Blockchain trong logistics và thương mại.

Tương lai của Blockchain trong chuỗi cung ứng

Theo Gartner, 30% tổ chức sản xuất toàn cầu sẽ triển khai Blockchain trong hoạt động logistics của họ vào năm 2025 (Gartner, 2022). Trong tương lai gần, công nghệ này sẽ không còn là “xu hướng” mà sẽ trở thành tiêu chuẩn bắt buộc trong việc đảm bảo minh bạch, tăng tốc xử lý và xây dựng niềm tin giữa các bên trong chuỗi cung ứng.

Bên cạnh đó, sự kết hợp giữa Blockchain và các công nghệ khác như Internet of Things (IoT), AI, hoặc Big Data sẽ mở ra kỷ nguyên mới cho ngành logistics thông minh và hiệu quả hơn.

Blockchain không chỉ là công nghệ dành cho tiền mã hóa mà đang từng bước định hình lại ngành logistics toàn cầu. Với khả năng minh bạch hóa, tối ưu hóa hiệu suất và giảm thiểu gian lận, Blockchain đang trở thành giải pháp thiết yếu cho một chuỗi cung ứng thông minh, bền vững và đáng tin cậy trong tương lai.

Tài liệu tham khảo